Od 1 czerwca 2018 r. osoby odbywające kary pozbawienia wolności w trybie dozoru elektronicznego będą miały dodatkowe obowiązki, a Służba Więzienna — dodatkowe kompetencje. Wszystko za sprawą ustawy z dnia 12 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy — Kodeks karny wykonawczy i ustawy o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1010).
System dozoru elektronicznego
System dozoru elektronicznego (SDE) został wprowadzony do polskiego porządku prawnego w 2009 roku. Rozwój technologiczny pociągnął za sobą powstanie nowych możliwości wykorzystania mobilnych nadajników wchodzących w skład SDE, tj:
- centrali monitorowania;
- systemów teleinformatycznych, za pomocą których podmiot prowadzący centralę monitorowania, podmiot dozorujący, sądy, sądowi kuratorzy zawodowi i inne uprawnione podmioty przetwarzają informacje związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kar w systemie dozoru elektronicznego (system komunikacyjno-monitorujący);
- nadajników;
- rejestratorów stacjonarnych i przenośnych.
Nowe obowiązki skazanego
Art. 43n Kodeksu Karnego Wykonawczego wymienia obowiązki skazanego odbywającego karę w SDE. Omawiana ustawa dodaje § 3, zgodnie z którym skazany, wobec którego wykonywany jest dozór mobilny lub zbliżeniowy, ma obowiązek:nieprzerwanie nosić rejestrator przenośny; odbierać połączenia przychodzące do rejestratora przenośnego; udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków, również przy użyciu rejestratora przenośnego.
Nowe kompetencje Służby Więziennej
Omawiana ustawa wprowadza nowe podstawowe zadanie Służby Więziennej: realizacja czynności w zakresie dozoru elektronicznego, w przypadku powierzenia tych czynności przez Ministra Sprawiedliwości. Jak czytamy w uzasadnieniu do omawianej ustawy, w przypadku decyzji Ministra Sprawiedliwości, Służba Więzienna przejmie na siebie całość zadań podmiotu dozorującego, które obejmują wykonywanie całodobowych patroli interwencyjnych (przez funkcjonariuszy i pracowników cywilnych Służby Więziennej) na terenie całego kraju z zabezpieczeniem przez Służbę Więzienną niezbędnych środków transportu i łączności oraz bezpiecznego transferu danych pomiędzy zespołami patrolowymi, a Centralą Monitorowania SDE, związanych z wykonywaniem kar, środków karnych i zabezpieczających. W efekcie, nawet w przypadku wystąpienia poważnych zdarzeń krytycznych, kiedy to upoważniony podmiot dozorujący (podmiot prywatny wyłaniany w drodze przetargu publicznego) zaprzestanie wykonywania kar w SDE, nowa regulacja ma umożliwić sprawne i pilne przejęcie ich realizacji przez Służbę Więzienną. Także w przypadku modyfikacji funkcjonowania SDE w przyszłości, regulacja ta pozwoli na elastyczne zarządzanie tym systemem. Przykładowo w sytuacji wprowadzenia nowej funkcjonalności systemu już w trakcie obowiązywania umowy z danym upoważnionym podmiotem dozorującym nie będzie wymagało aneksowania i uzgadniania nowych zapisów umownych, albowiem będzie mogło być realizowane właśnie przez Służbę Więzienną.
